Bijenlandschap West-Brabant: van bufferstrook naar bijenstrook
Bijenlandschap West-Brabant werkt aan een inspirerend bijeninitiatief: duizenden kilometers bufferstrook naast landbouwgebieden in de provincie veranderen in biodiverse en bij-vriendelijke paradijsjes! Wat maakt dit initiatief mogelijk? En hoe pakt Bijenlandschap West-Brabant dit grote project aan?
Kansen voor bestuivers
Riny van Empel is coördinator bij NBS-partner Bijenlandschap West-Brabant. Ze vertelt hoe het idee voor dit initiatief tot stand kwam: ‘Coördinatiepunt Landschapsbeheer van Brabants landschap gaf ons de tip dat er bufferstroken bij landbouwgrond aangelegd zouden worden.’ Een bufferstrook is een strook grond waarop agrariërs geen mest, chemische gewasbeschermingsmiddelen of biociden mogen gebruiken. Van Empel: ‘Wij zagen hier een prachtige kans in om die bufferstroken in te gaan zaaien met bij-vriendelijke zaadmengels.'
Enthousiaste betrokkenheid
West-Brabant betrok hun eigen partners die te maken hebben met bufferstroken bij het project, waaronder ook enkele NBS-partners. Er ontstond een mooie samenwerking met:
- Coördinatiepunt Landschapsbeheer Brabants Landschap
- Cosun Beet Company
- 3 agrarische natuurverenigingen in West-Brabant
- Coöperatieve Vereniging Treeport Zundert
- Fruit Port West-Brabant
- ZLTO
- Waterschap Brabantse Delta
- Wageningen Environmental Research (WENR)
‘Ook de agrariërs moeten er baat bij hebben.'
Oog voor de praktijk
Zo ontstond een werkgroep die aan de slag ging. Al snel was duidelijk dat het project laagdrempelig, eenvoudig en niet verplichtend moest zijn. En met oog voor de praktijk. Van Empel: ‘Ook de agrariërs moeten er baat bij hebben. In de werkgroep zat een berg aan praktijkkennis en -ervaring. Heel waardevol!’
Longlist voor zaadmengsels
Om tot goede zaadmengsels te komen, werkte Bijenlandschap West-Brabant samen met Arjen de Groot (WENR). Zo kwamen ze aan wetenschappelijke antwoorden op vragen zoals: welke waardplanten trekken ziekten aan? En welke planten trekken natuurlijke vijanden aan? Daarnaast kwam uit de werkgroep de praktijkkennis over de meest voorkomende ziekten.
De Groot maakte voor alle gewasgroepen een longlist met planten voor een zaadmengsel. De lijst is gebaseerd op:
- de top 50 voor bijen en bestuivers;
- natuurlijke plaagbestrijders voor de meest voorkomende ziekten en plagen in de akkerbouw, boomkwekerij en fruitteelt;
- waardplanten voor ziekten waar deze teelten last van kunnen hebben.
De zaadbedrijven stelden op basis hiervan meerjarige zaadmengsels samen van inheemse planten. Voor de biologische telers is er biologisch zaad geleverd. WENR zal de ingezaaide bufferstroken meerdere jaren gaan monitoren. Met 2024 als nulmeting.
Ingezaaide bufferstroken in cijfers
De eerste zaaironde van 2024 levert al mooie cijfers op. Van Empel: ‘Er zijn inmiddels zaden aangevraagd voor ruim 145 km bufferstrook!’ Er deden 110 agrarische ondernemers een aanvraag. Dat is goed voor 434.502 m2 aan zaad voor akkerbouw, akkerbouw met peulvruchten als rotatiegewas, boomkwekerijen en fruitteelt. En er is voor meer dan 32.800 m2 aan biologisch zaad aangevraagd.
Kleurrijk West-Brabant
Het Bijenlandschap wil met haar project toe naar een kleurrijk West-Brabant. Waar bijen en bestuivers weer volop stuifmeel en nectar hebben. Van Empel: ‘Ons project zorgt voor een fijnmazige structuur aan voedsel in het buitengebied. Samen met de bermen.’
Riny van Empel: ‘Onze droom is dat álle bufferstroken worden ingezaaid met een bijenbufferstrokenmengsel.'
Duizenden kilometers bufferstroken
In de regio zijn duizenden kilometers bufferstroken. Hoeveel kilometer bufferstrook hoopt Bijenlandschap West-Brabant volgend jaar in te zaaien? Van Empel: ‘Onze droom is dat álle bufferstroken worden ingezaaid met een bijenbufferstrokenmengsel. Maar om realistisch te blijven: We zijn heel blij als we voor 2025 het dubbele van dit jaar kunnen doen. In 2024 hadden we voor ongeveer 200 kilometer zaadmengsels beschikbaar. Kosteloos, dankzij het waterschap Brabantse Delta en de Rabobank. Voor 2025 zijn we nog op zoek naar financiering voor de zaadmengsels.’
Bijenlandschap West-Brabant wil nog in 2024 een najaarszaaironde doen. Van Empel: ‘Hiervoor zijn de agrariers van het eerste uur benaderd. Vanaf 11 december kunnen agrariërs uit West-Brabant weer zaden aanvragen. Als we de financiering voor 2025 rondkrijgen natuurlijk. De aanmelding daarvoor komt op onze website.'
Riny van Empel: 'Doe het samen, betrek alle partijen erbij.'
Meer weten of advies nodig?
Van Empel geeft alvast een tip mee: ‘Doe het samen, betrek alle partijen erbij. Samen je schouders ergens onder zetten geeft veel energie. Denk praktisch met en vanuit de agrariër. Luister goed naar elkaar. Er zit zó veel kennis en ervaring bij iedereen. Maar zoek vooral naar de ‘win wins’ voor alle partijen!’
Heb je vragen? Wil je zelf aan de slag? Bijenlandschap West-Brabant geeft graag meer tips en deelt graag de ervaring. Vraag om advies!
Neem contact op met Bijenlandschap West-Brabant voor meer informatie.